Woreczki nikotynowe w życiu studentów – czy pomagają w nauce?

Woreczki nikotynowe, zwłaszcza wśród młodych dorosłych, stały się popularnym sposobem na radzenie sobie ze stresem i poprawę koncentracji podczas nauki. Choć reklamowane są jako „bezpieczniejsza alternatywa” dla papierosów, ich wpływ na zdolności poznawcze i zdrowie budzi kontrowersje. W artykule przeanalizujemy, czy te produkty faktycznie wspierają akademickie osiągnięcia, czy raczej stanowią ukryte zagrożenie.

Woreczki nikotynowe a funkcje poznawcze – co mówią badania?

Nikotyna, główny składnik woreczków, oddziałuje na receptory acetylocholinowe w mózgu, które odpowiadają za procesy uczenia się i pamięć. Badanie opublikowane w PubMed Central10 wykazało, że nikotyna może poprawiać uwagę, zdolności motoryczne i pamięć epizodyczną. W eksperymentach na studentach ci, którzy stosowali woreczki nikotynowe rakie jak Bezzer, zgłaszali subiektywne wrażenie lepszej koncentracji podczas rozwiązywania zadań matematycznych14.

Jednak efekty te są krótkotrwałe. American Neurological Association wskazuje, że regularne używanie nikotyny prowadzi do neurotoksyczności, uszkadzając komórki mózgowe i zmniejszając przepływ krwi do neuronów612. W badaniu przeprowadzonym w Ekwadorze studenci, którzy przyjmowali ponad 20 porcji nikotyny dziennie, osiągali wyniki w testach poznawczych o 13,7% gorsze niż ich nieużywający rówieśnicy12.

Woreczki nikotynowe a wyniki akademickie

Mimo chwilowej poprawy skupienia, długoterminowe konsekwencje są alarmujące. National Students Tobacco Survey19 objęła prawie 40 000 uczniów szkół średnich w USA. Okazało się, że użytkownicy woreczków nikotynowych mieli 2,5 razy większe ryzyko uzyskania ocen C/D/F w porównaniu z abstynentami. Naukowcy wiążą to z niedojrzałością kory przedczołowej u młodych osób, która jest szczególnie wrażliwa na działanie substancji psychoaktywnych.

W Polsce problem dotyczy również studentów. Jak donosi RMF247, co trzeci użytkownik woreczków przyznaje, że siega po nie przed egzaminami, aby „zredukować stres”. Niestety, efekt często bywa odwrotny – nikotyna nasila lęk i utrudnia regeneracyjny sen, kluczowy dla konsolidacji pamięci13.

Woreczki nikotynowe – obietnice vs. rzeczywistość

Produkty takie jak woreczki nikotynowe Bezzersą reklamowane jako narzędzia wspierające produktywność. Firma podkreśla, że dostarczają nikotynę bez substancji smolistych, oferując „czystsze” pobudzenie48. W badaniu Environmed.pl8 wykazano, że biodostępność nikotyny z tych saszetek jest porównywalna do pastylek, co może tłumaczyć ich popularność wśród osób szukających dyskretnych rozwiązań.

Niemniej, nawet „czystsza” nikotyna uzależnia. Prawo.pl11 alarmuje, że niektóre woreczki zawierają do 20 mg nikotyny na gram – to dawka odpowiadająca wypaleniu pół paczki papierosów naraz. Długotrwałe stosowanie prowadzi do tolerancji, zmuszając użytkowników do zwiększania dawek, aby utrzymać efekt pobudzenia.

Zdrowotne konsekwencje – więcej niż uzależnienie

Oprócz wpływu na mózg, woreczki nikotynowe niosą ryzyko fizycznych powikłań:

• Podrażnienia dziąseł i próchnica: Ciągły kontakt śluzówki z nikotyną uszkadza tkanki jamy ustnej, co potwierdza badanie Miejskiego Centrum Medycznego w Łodzi8.

• Zaburzenia krążenia: Nikotyna podnosi tętno i ciśnienie, zwiększając ryzyko zawału u młodych osób bez historii kardiologicznych713.

• Zaburzenia hormonalne: U studentek stosujących woreczki notuje się nieregularne cykle miesiączkowe związane z hamowaniem syntezy estrogenów8.

Prawo a dostępność – globalne trendy

W USA zużycie woreczków nikotynowych wśród uczniów wzrosło z 1,5% w 2023 do 1,8% w 20245. W odpowiedzi rząd Ekwadoru rozważa zakaz sprzedaży tych produktów w pobliżu kampusów6. W Polsce, mimo zakazu reklamy, woreczki są łatwo dostępne online, często bez weryfikacji wieku1113.

Podsumowanie: czy warto sięgać po woreczki podczas sesji?

Choć woreczki nikotynowe mogą doraźnie poprawiać koncentrację, ich długoterminowy wpływ na zdrowie i wyniki w nauce jest negatywny. Alternatywą są metody wolne od nikotyny: techniki oddechowe, zbilansowana dieta czy krótkie drzemki. Przed sięgnięciem po saszetki warto zadać sobie pytanie – czy chwilowe pobudzenie jest warte ryzyka uzależnienia i uszkodzeń mózgu?

Źródła:1 National Students Tobacco Survey (PubMed)2 Cognitive Effects of Nicotine (PMC)5 Popularność woreczków w USA (Swissinfo)6 Wpływ wapowania na mózg (US News)7 Ryzyko zdrowotne w Polsce (RMF24)8 Analiza produktów Bezzer (Environmed.pl)10 Badania nad nikotyną (PubMed Central)13 Regulacje w Polsce (Starachowice-net.pl)